HADDELEME NEDİR- NASIL YAPILIR?

Haddeleme işlemi, kullanılan tekniklere ve özelliklerine göre değişiklik göstermektedir. Fakat temel olarak sıralamak gerekirse aşağıdaki aşamalardan oluşur.

1. Eğer sıcak haddeleme yapılacak ise metal bloğu yüksek kapasiteli fırınlarda yeniden kristalleşme sıcaklığına çıkarılır. 

2. Yeterli ısıya gelen iş parçası sıkıştırma işleminin yapılacağı silindirlere doğru aktarılır. Soğuk iş parçası için de bu aşamada besleme yapılır.

3. Aynı hızda ve zıt yönlü çalışan silindirler sıkıştırma işlemiyle iş parçasının kalınlığını azaltır. Bu işlem kalınlığın ne kadar azaltılması gerektiği ve haddeleme tipine göre tek seferde veya birden fazla kademe şeklinde yapılabilir. Soğuk iş parçasında genellikle daha fazla kademe kullanılır.

4. Sıcak haddelemede metalin oksijen ile temasından dolayı yüzeyde istenmeyen oksit tabakası oluşabilir. Bu yüzden haddeleme kademeleri arasında metal yüzeyine traşlama işlemi yapılabilir.

5. Sıcak haddelemeye uğratılan metal, finiş (son) prosesi olarak soğuk haddeleme yapılabilir.

6. İstenen kalınlığa veya şekle getirilen metaller istiflenerek veya rulo haline getirilerek kullanıma hazır hale getirilir.

Metallere şekil vermek için geçmişten günümüze birçok metot kullanılmıştır. Makine ekipmanlarının ve üretim tekniklerinin gelişmesinden önce kas gücüne dayanan yöntemler ve döküm kullanılmaktaydı. Makineleşme ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte ise kısa sürelerde tonlarca üretim kapasitelerine ulaşılabilen makineler ve sistemler oluşturuldu. Bu yöntemlerden biride metal üretiminde önemli bir yere sahip olan haddeleme yöntemidir. Bu yazımızda haddeleme yöntemi ve nasıl yapıldığı ile ilgili bilgi vermeye çalışacağız. Ayrıca haddelemede kullanılan silindir(merdane) çeşitlerini ele alacağız.

Haddeleme, kaba geometrik şekillerde üretilmiş metal bloklarının aynı hızda ve birbirine zıt yönde dönen silindirler arasından geçirilerek şekil verme işlemine denir. Haddelemede özellikle boyda uzama istenirken, silindirler ile sıkıştırılan metalin eninde büyüme istenmez. Bu yüzden sıkıştırma işlemi için dikeyde de silindir kullanılan sistemler vardır. Haddeleme sıcak haddeleme ve soğuk haddeleme olarak iki ana grupta incelenmektedir.

Sıcak Haddeleme

Sıcak haddeleme, silidirler arasından geçirilecek olan metal bloğunun işlem öncesinde ısıtılması prensibine dayanır. Isıtma işlemi çoğunlukla yeniden kristalleşme sıcaklığına kadar yapılır. Böylece metale daha kolay şekil verilmesi sağlanır. Metalin kesit alanında, tek kademede dahi büyük miktarlarda küçülme sağlanabilir. Silindirler için gerekli olan tork daha küçüktür. Fakat yüksek sıcaklıklarda çalışıldığı için silindirlerin de bu sıcaklıklara dayanıklı olması gerekir. Ayrıca sıcak haddelemede üretilen ürünün yüzey kalitesi daha düşük olabilmektedir.

Soğuk Haddeleme

Soğuk haddeleme, silindirler arasından geçirilecek olan metal bloğunun işlem öncesinde ısıtılmadan şekil değiştirmesini sağlayan haddeleme çeşididir. Soğuk haddelemede herhangi bir ısıtma işlemi olmadığından ısıtma maliyeti olmaz. Proses sonrası işlem kalitesi iyidir ve metal soğutulma işlemine uğramadığından daha sünek bir yapıda olur. Fakat soğuk bir metale şekil verme işlemi sıcak bir metale göre daha zor olacağından silindirler için daha yüksek torklara ihtiyaç duyulabilmektedir. Ayrıca kesit alanındaki incelmeyi sağlayabilmek için birden fazla haddeleme kademesi gerekebilmektedir.

Lütfen ürün gruplarımız ve kullanılabilir boyutlarımız hakkında detaylı bilgi edinmek için bizimle iletişime geçiniz.

STANDART
TR NORM	EU NORM	UNI NORM	DIN NORM	ASTM-SAE-API NORM	NF NORM	GOST NORM	JIS NORM
3008	C8E	C8	CK8	SAE1008
3010	C10E	C10	CK10	SAE1010
3012	C12E	C12	CK12	SAE1012
3015	C15E	C15	CK15	SAE1015
3020	C20E	C20	CK20	SAE1020
3030				SAE1030
3031	28Mn6		28Mn6	SAE1527
3137	S235JR
3222	DD11
3237	S235JR	FE360B	ST37-2	SAE1015	E24-2		SM400A
3244	S275JR	FE430B	ST44-2	SAE1020	E28-2
3250	E295	FEE290	ST50-2		A50-2
3252	S355JR
3260	S355M	FEE355KGTM	STE355TM	A572 Gr. C	E355R
3281	S235JR(Cu)	FE360B(Cu)	ST37-2(Cu)	SAE1015(Cu)	E24-2(Cu)		SM400A(Cu)
3337	S235JR
3922	DD11
3923	DD12		STW23
3937	S235JRC		RST37-2		E24-2NE
3938	S275J2
3944	S275JRC		ST44-2		E28-2
3955	S355MC
3957	S420MC
4044	S275JRC
4222	DD11
4237	S235JR
4244	S275JR	FE430B	ST44-2	SAE1020	E28-2
4252	S355J2
4437	S235JR
4932	S315MC	FEE315	QSTE300TM	045XLK	E315D		SPFH490
4936	S355MC	FEE355	QSTE360TM	GR50	E360D		SPFH540
4942	S420MC	FEE420	QSTE420TM	GR60	E420D		SPFH590
4946	S460MC	FEE460	QSTE460TM	GR65	E445D
4950	S500MC	FEE490	QSTE500TM	GR70	E490D
5035	C35E	C35	CK35	SAE1035	XC38		S35C
5040	C40E	C40	CK40	SAE1040	XC42		S40C
5045	C45E	C45	CK45	SAE1045	XC48		S45C
5050	C50E	C50	CK50	SAE1050			S50C
5060	C60E	C60	CK60	SAE1060			S58C
5070	C70E	C70	CK70	SAE1070	XC70		S70C
5080	C80E	C80	CK80	SAE1080	XC80		S80C
5252	S355J0	Fe510C	St52-3U		E36-3		SS490B
5270	E360	FEE690	ST70-2		A70-2
5437	S235JR
5620	20MnB5	21B3	22B2		20MnB5RR		10B21/15B21
5630	30MnB5		28B2		30MnB5RR		15B30
6006				SAE1006
6018				SAE1018
6037	S235J2C		ST37-3N		E24-4
6044	S275J2C
6050	S355JR	FE510B		A633 Gr. A,C,D	E36-2		SM490A
6052	S355J2C		ST52-3N		E36-3
6222	DD11	FEP11	STW22	CS	1C		SPHD
6223	DD12	FEP12	STW23
6224	DD13	FEP13	STW24	DS	3C		SPHE
6237	S235J2			A36
6244	S275J2
6252	S355J2				A52FP		SM490YA
6282	DD11(Cu)	FEP11(Cu)	STW22(Cu)	CS(Cu)	1C(Cu)		SPHD(Cu)
6284	S355J2(Cu)				A52FP(Cu)		SM490YA(Cu)
6335	P235GH	FE360-1KW	HI	A285 Gr. C - A414 Gr. C	A37CP		SPV24
6340	P275SL		SPH275
6341	P265GH	FE410-1KW	HII	A414 Gr. E	A42CP		SGV42
6345	16Mo3	16Mo3	15Mo3	A204 Gr. B	15D3
6347	P295GH	FE460-1KW	17Mn4	A299 A414 Gr. F	A48CP		SGV46
6352	P355GH	FE510-1KW	A19Mn6	A414 Gr. G	A52CP		SGV49
6353	P355NH	FEE355 KW	WSTE355	A516 Gr. 70	A510 AP
6355	P355NL1	FEE355 KT	TSTE355	A516 Gr. 70	A510 FP
	E335	FEE590	ST60-2		A60-2
	S275N		STE285				SM400B
	S275NL		TSTE285	A633A
	S355NL		TSTE355	A633C	E355FP
	S420N		STE420		E420R		SM490C
	S420NL		TSTE420	A633E	E420FP
	S460N		STE460		E460R		SM520B
	S460NL		TSTE460		E460FP
	S275M		STE285TM
	S275ML		TSTE285TM
	S355ML		TSTE355TM	A945 Gr. 50	E355FP
	S420M		STE420TM		E420R
	S420ML		TSTE420TM	A945 Gr. 60	E420FP
	XS460M		STE460TM		E460R
	S460ML		TSTE460TM		E460FP
	S235J0W				E24W-3
	S235J2W		WTST37-3		E24W-4		SMA490CW
	S355J0WP				E36W-A3
9960	S355J2WP				E36W-A4
	S355J0W	FE355W		A70950W	E36W-B3
	S355J2W(+N)						SMA570W
	S355J2W		WTST52-3	A70950W
	S355K2W(+N)				E36W-B4
	S355K2W			A70950W
	S460Q			A537A2	E460TR		SM58
	S460QL		TSTE460V		E460TFP
	S500Q		STE500V		E500TR
	S500QL		TSTE500V		E500TFP
	S550Q		STE550V		E550TR
	S550QL		TSTE550V		E550TFP
	S620Q		STE620V		E620TR
	S620QL		TSTE620V		E620TFP
	S690Q		STE690V	A514F	E690TR
	S690QL		TSTE690V	A709100	E690TFP
	S890QL		TSTE890V
	S960QL		TSTE960V		E960T-11
	C22E		CK22		XC18		S20C
	C25E		CK25		XC25		S25C
	C30E		CK30		XC32		S30C
	C55E		CK55	SAE1055	XC55		S55C
	38Cr2		38Cr2		38C2
	38CrS2		38CrS2		38C2u
	34Cr4	34Cr4	34Cr4		32C4		SCr430H
	37Cr4	37Cr4	37Cr4		38C4		SCr435H
	41Cr4	41Cr4	41Cr4		42C4		SCr440H
	25CrMo4	25CrMo4	25CrMo4		25CD4		SCM420
	34CrMo4	34CrMo4	34CrMo4		34CD4		SCM435H
	42CrMo4	42CrMo4	42CrMo4	SAE4142	42CD4		SCM440H
	50CrMo4	50CrMo4	50CrMo4
	36CrNiMo4	36CrNiMo4	36CrNiMo4
	34CrNiMo6	34CrNiMo6	34CrNiMo6	SAE4340			SNCM447
	30CrNiMo8	30CrNiMo8	30CrNiMo8		30CDN8		SNCM431
	36NiCrMo16				35NCD16
	S550MC	FEE560	OSTE550TM	GR80	E560D
	S600MC				E620D
	S700MC		OSTE690TM		E690D
	S355		ST52-3	GR50	E36		SM490B/C/YA
	S460			GR65			SM570
6112	DC01	FEP01	ST12	A366/CQ	C		SPCC
6113	DC03	FEP02	ST13	A619/DQ	E		SPCD
6114	DC04	FEP04	ST14	A620/DQSK	ES		SPCE
6115	DC05	FEP05	ST15		SES
6513	DC04EK		EK2	TYPE I	EME		SPCD
7111	DC01
7114	DC04
6406				SAE1006
6408				SAE1008
6624	DD13(B)	FEP13(B)	STW24(B)	DS(B)	3C(B)		SPHE(B)
6837	P245NB	FEE24 KR	H I		BS 1		SG 255
6842	P265NB	FEE27 KR	H II		BS 2		SG 295
6847	P310NB	FEE31 KR	17Mn4		BS 3		SG 325
6852	P355NB	FEE35 KR	19Mn6		BS 4		SG 365
7222	DD11
7224	DD14
7252	S355K2
8412	51CrV4	51CrV4	50CrV4	50C4V2	50CV4		SUP10
8440	C45E	C45	CK45	SAE1042-1045	XC48		S45C
9355	S355N	FEE355KGN	STE355		E355R		SM490B
9356	S355NL	FEE355KTN	TSTE355	A633 Gr. C, D	E355FP
	S235J0	FE360C	ST37-3U		E24-3		SM400B
	S275J0	FE430C	ST44-3U	A572 Gr. 42	E28-3
	S235J2(+N)	FE360D	ST37-3N	A284 Gr. D	E24-4		SM400C
	S275J2(+N)	FE430D	ST44-3N	A572 Gr. 42,50	E28-4
	S355J2(+N)	FE510D	ST52-3N	A572 Gr. 50	E36-3		SM490C
	S355K2(+N)				E36-4		SM490YB
7115	DC05
7116	DC06	FEP06	IF18	EDDS	IF
7122	DC01
7123	DC03
7124	DC04
7125	HC260LA		ZSTE260		E240C		SPFC390
7128	HC300LA	FEE275F	ZSTE300	Gr. 45	E280C		SPFC440
7132	HC340LA	FEE315F	ZSTE340	Gr. 50	E315C		SPFC490
7136	HC380LA	FEE355F	ZSTE380	Gr. 55	E355C		SPFC540
7140	HC420LA	FEE420F	ZSTE420	Gr. 60			SPFC590
7314	DC04
7315	DC05
7316	DC06
7512	DC01EK			TYPE I
7513	DC04EK
7516	DC06ED		ED4	TYPE III
7660	HCT600X(DP600)	FEE600DPF			XE360B
	DC07	FEP07
	DC06EK	FEP02S	EK4	TYPE III	EMES
	DC03ED	FEP04S		TYPE II
	DC04ED		ED3	TYPE II			SPP
	HCT450X(DP450)	FEE450DPF					SPC440
	HCT500X(DP500)	FEE500DPF			XE300B		SPC490DU
	HCT780X(DP800)	FEE800DPF			XE450B		SPC780DU
1311	DX51D+Z	FEP02G	ST02Z	LFQ	GC		SGCC
1312	DX52D+Z	FEP03G	ST03Z	DQ	GE		SGCD1
1313	DX53D+Z	FEP05G	ST04Z	DQSK	GES		SGCD2
1314	DX54D+Z	FEP06G	ST06Z	DDS			SGCD3
1315	DX56D+Z
1322	S220GD+Z			SQ-GRADE230	C230
1325	S250GD+Z	FEE250G	STE250-2Z	SQ-GRADE255	C250		SGC340
1328	S280GD+Z	FEE280G	STE280-2Z	SQ-GRADE275	C280		SGC400
1332	S320GD+Z	FEE320G	STE320-3Z		C320		SGC440
1335	S350GD+Z	FEE350G	STE350-3Z	SQ-GRADE340	C350		SGC490
1522	HX220YD+Z
1626	HX260LAD+Z		ZSTE260		E240C - E260C
1630	HX300LAD+Z		ZSTE300	Gr. 45	E280C - E315C
1634	HX340LAD+Z		ZSTE340	Gr. 50	E555C
1638	HX380LAD+Z		ZSTE380	Gr. 55
1660	HCT600X+Z(DP600+Z)	FEE600DPF ZNT/2S					SCGA590
	S550GD+Z	FEE550G		SQ-GRADE550	C550		SGC570
	HX420LAD+Z		ZSTE420	Gr. 60
	HCT450X+Z(DP450+Z)	FEE450DPF ZNT/2S					SCGA440
	P235S	Fe 360-2KW	SPH 235		A 37 AP
	P265S	Fe 410-2KW	SPH 265		A 42 AP
3660	DP600
6423			RRSt23
6422			ST22
6424			ST24
2009				Grade A
3018				Grade C
3333				SS 33
3336				SS 36 Tip1
6035				SS 36 Tip2
3350				SS 50
3433				SS 33
3436				SS 36 Tip1
6036				SS 36 Tip2
3440				SS 40
3741				A36-Gr.A
3940
3946
3949
4009				Grade A
4955	S550MC	FEE560	OSTE550TM	GR80	E560D
6741							SS 400
9335				50 Tip2
9338				55 Tip2
9030				L210/A
9035				L245N/BN
9042				L290N/X42N
9046				L320N/X46N
9052				L360M/X52M
9056				L390M/X56M
9060				L415M/X60M
9065				L450M/X65M
9070				L485M/X70M
9255				J 55
9256				J 55(Özel1)
9257				J 55(Özel2)
				SS 55
				CS Typ B
				CS Typ B